ही एक भारत सरकारने सुरू केलेली सामाजिक कल्याण कार योजना आहे. ही योजना ज्येष्ठ नागरिकांसाठी सुरू केलेली आहे याची वयोमर्यादा 60 वर्षे ते 60 वर्षापेक्षा जास्त आहे .ह्या योजनेची संपूर्ण सविस्तर माहिती आपण पुढे पाहू.
Mukhyamanrti Vayoshri Yojana
मुख्यमंत्री वयोश्री योजना 2024
- वयो श्री योजनेचा थोडक्यात परिचय
- वयो श्री योजनेची उद्दिष्टे
- या योजनेसाठी कोण पात्र ठरेल
- वयोश्री योजनेचे लाभार्थी
- योजनेअंतर्गत वितरित करण्यात आलेली मदत आणि मिळणारे साहित्य
- योजनेची अंमलबजावणी
- निधी आणि बजेट
- वयोश्री योजनेच्या उपलब्ध आणि त्याचे परिणाम
- आव्हाने आणि मर्यादा
- भविष्यातील व्याप्ती आणि शिफारसी
- निष्कर्ष
वयोश्री योजनेचा थोडक्यात परिचय : वयोश्री योजना ही वयोवृद्ध वर्गांसाठी सुरू करण्यात आलेली ही एक चांगली योजना आहे ही योजना सरकारने एक एप्रिल 2017 पासून सुरू करण्यात आलेली आहे ही योजना जसे की ज्यांना वय संबंधित आलेला आहे वयोश्री योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट असे आहेत की ज्येष्ठ नागरिकांना वृद्धपणात जे काही समस्याला तोंड द्यावे लागत असतात जसे की कमकुवत दृष्टी असेल हालचाल खराब असेल ऐकण्याची क्षमता कमी असेल जे वयानुसार शरीर कुमकत होत असतं ह्या योजनेमुळे वृद्धपणात त्यांना ह्या योजनेचा मोठा लाभ होतो.
वयोश्री योजनेचे उद्दिष्टे :
वयश्री योजनेचे मुख्य काही वैशिष्ट्य आहेत ते आपण पुढील प्रमाणे पाहू.
- जीवनाचा दर्जा सुधारणे.
- अवलंबित्व कमी करणे.
- सामाजिक समावेश सुनिश्चित करणे.
- परवडणारी हेल्थकेअर.
जीवनाचा दर्जा सुधारणे : ही योजना वयोवृद्ध नागरिकांना म्हणजे ज्येष्ठ नागरिकांना त्यांचा दिवसभराचा अनुभव काही आवश्यक उपकरणांनी सुसज्ज करून सुधारण्याचा प्रयत्न करत असतात.
अवलंबित्व कमी करणे : वयोश्री योजनेमधून ज्येष्ठांना अधिक स्वातंत्र्य होण्यासाठी म्हणजे अधिक सक्षम होण्यासाठी काही गोष्टी प्रदान केल्या जातात म्हणजे त्यांना चालण्यासाठी काठ्या असतील श्रवण यंत्र चष्मा इत्यादी गोष्टी दिल्या जातात.
सामाजिक समावेश सुनिश्चित करणे : मुख्यमंत्री वयोश्री ही योजना ज्येष्ठ नागरिकांना त्यांच्या शारीरिक गोष्टींमुळे अनेकदा त्यांच्या सोबत अपेक्षित राहावे लागतात ही योजना कौटुंबिकांनी सामुदायिक जीवनामध्ये त्यांचा सहभाग नोंद करतात.
परवडणारी हेल्थकेअर : मुख्यमंत्री वयोश्री योजनेमध्ये ज्येष्ठ नागरिकांना काही गोष्टींचे मोफत मदत केली जाते म्हणजे हेल्थकेअर आणि मोबिलिटी एड्स चा प्रवेश हे महाग असतो म्हणून वयसरी योजनेमध्ये गरीब आणि वृद्ध नागरिकांसाठी ह्या योजनेमुळे आर्थिक भार कमी करण्या स मदत होते.
मुख्यमंत्री वयोश्री योजना 2024
या योजनेसाठी कोण पात्र ठरेल
मुख्यमंत्री वय श्री ही योजना या योजनेचा लाभ अधिकाधिक लोकसंख्या पर्यंत पोहोचवण्यासाठी याची खात्री करण्यासाठी काही विशेष पात्रता आवश्यकता आहेत ते आपण सविस्तर पुढे पाहूया.
- या योजनेसाठी वयाची अट किती असेल.
- आर्थिक निकष
- अपंगत्वाची आवश्यकता
- रेसिडेन्सी
या योजनेसाठी वयाची अट किती असेल :
मुख्यमंत्री वय श्री ही योजना ज्येष्ठ नागरिकांसाठी म्हणजे ज्याचे वय 60 वर्षे असेल किंवा साठ वर्षापेक्षा जास्त असेल अशाच नागरिकांसाठी आहे.
आर्थिक निकष : मुख्यमंत्री वयो श्री ह्या योजनेसाठी लाभार्थी हा दारिद्र्यरेषेखालील असला पाहिजे.
अपंगत्वाची आवश्यकता : मुख्यमंत्री वयोश्री योजने करिता वैद्यकीय अधिकाऱ्यांच्या नियमान नुसार लाभार्थ्यांना किमान 40% अपंगत्व असणे आवश्यक आहे.
रेसिडेन्सी : ह्या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी लाभार्थी हा आपल्या देशाचा म्हणजे भारतातला रहिवाशी असला पाहिजे.
मुख्यमंत्री वयोश्री योजनेचे कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- निवास प्रमाणपत्र
- कौटुंबिक रेशन कार्ड
- उत्पन्नाचा दाखला
- वय प्रमाणपत्र
- स्वघोषणा फॉर्म
- बँक पासबुक
- ओळखपत्र
- मोबाईल नंबर
- पासपोर्ट साईज फोटो
वयोश्री योजनेचे लाभार्थी
मुख्यमंत्री वयोश्री योजनेचे लाभार्थी हे ज्येष्ठ नागरिक असतील आणि आर्थिक दृष्ट्या वंचित पार्श्वभूमीतील असतील.
- दृष्टी दोष असलेले वृद्ध व्यक्ती.
- श्रवण क्षमता असलेल्या वृद्ध व्यक्ती.
- गतिशीलतेच्या समस्या असलेल्या व्यक्ती.
दृष्टी दोष असलेल्या वृद्ध व्यक्ती : दृष्टीदोष असलेल्या व्यक्ती म्हणजे ज्यांना कमी दृष्टी आहे किंवा ज्यांना मोतीबिंदू आहे यांसारख्या वय संबंधातील समस्या आहेत अशा व्यक्ती.
श्रवण क्षमता असलेल्या वृद्ध व्यक्ती : श्रवण क्षमता म्हणजे ज्या व्यक्तींच्या ऐकण्याची क्षमता कमी झालेली आहे किंवा श्रवण क्षमता कमी झालेली आहे.
गतिशीलतेच्या समस्या असलेल्या व्यक्ती : गतिशील त्याच्या समस्या म्हणजे ज्या व्यक्तींना चालण्यासाठी त्रास होतो किंवा संधिवात सारख्या समस्या असतील व मरसक्यूको स्केलेटल यासारख्या समस्या असतील त्यांना मदतीची आवश्यकता असते.
मुख्यमंत्री वयोश्री योजनेद्वारे ज्येष्ठ नागरिकांना इतरांशी संवाद करण्यासाठी किंवा आपलं स्वातंत्र्य टिकवून ठेवण्यासाठी त्यांना काही सरकारकडून साधने देण्यात येतात.
योजनेअंतर्गत वितरित करण्यात आलेली मदत आणि मिळणारे साहित्य
मुख्यमंत्री वयोश्री योजनेमध्ये जे लाभार्थी पात्र ठरलेले असतात असतील त्या लाभार्थ्यांना काही साहित्य दिली जातात ही उपकरणे वृद्धांमधील सर्वात सामान्य अपंगांना संबोधित करण्यासाठी निवडली जातात काही उपकरणे आपण सविस्तर समोर पाहू.
- चालण्याच्या काट्या.
- वाकर आणि क्रेचेस.
- श्रवण यंत्र.
- व्हील चेअर्स.
- चष्मा.
- कृत्रिम दात.
चालण्याच्या काट्या : ज्या ज्येष्ठ नागरिकांना चालण्यासाठी त्रास करावा लागतो त्यांच्यासाठी आधार घेण्यासाठी त्यांना साध्या काट्या दिल्या जातात.
वाकर आणि क्रेचेस : जास्त गंभीर असलेले ज्येष्ठ नागरिकांना वाकर आणि क्रॅचेस देण्यात येतात.
श्रवण यंत्र : ह्या योजनेमध्ये ज्येष्ठ नागरिकांना आपापसात ग्रुप मध्ये संवाद करण्यासाठी किंवा परस्पर संवादामध्ये गुंतून राहण्यासाठी त्यांना श्रवण यंत्र हे उपकरण प्रधान केली जातात.
व्हील चेअर्स : ह्या योजनेमध्ये जे ज्येष्ठ नागरिक अत्यंत गंभीर असतात म्हणजे त्यांना कसलंच चालता येत नाही अशा ज्येष्ठ नागरिकांना हालचाल करण्यासाठी बाहेर फिरण्यासाठी व्हीलचेअरची तरतूद करण्यात येते.
चष्मा : वृद्धांमध्ये ही एक सर्वात मोठी समस्या म्हणजे अंधत्व त्यासाठी लागणारा चष्मा ही समस्या सामान्य आहे त्याकरिता नागरिकांना स्पष्ट दिसण्यासाठी चष्मा देऊन त्यांना मदत करण्यात येते आणि त्यांना दैनंदिन काम करण्यासाठी महत्त्वाची ठरते.
कृत्रिम दात : ह्या योजनेमध्ये ज्येष्ठ नागरिकांना वृद्धापणामध्ये अजून एक समस्येला तोंड द्यावे लागते म्हणजे दात पडणे त्याकरिता नागरिकांना खाण्यास मदत करण्यासाठी आणि त्यांचे आरोग्य सुधारण्यासाठी त्यांना कृत्रिम दात बसवण्यात येते.
ही उपकरणे ज्येष्ठ नागरिकांमधील शारीरिक आणि संवेदन नक्षम असलेल्या ध्वनी प्रकारच्या दुर्लभता दूर करतात आणि निवडले जातात.
योजनेची अंमलबजावणी
ALIMCO द्वारे वयोश्री योजनेची अंमलबजावणी केली जाते जीके भारतामध्ये विविध क्षेत्रांमध्ये अनेक शिबिरे आयोजित करण्यात येते.
- लाभार्थ्यांची ओळख.
- वितरण शिबिरे.
- उपकरणांचे सानुकूलन.
- पाठपुरावा आणि अभिप्राय.
लाभार्थ्यांची ओळख : लाभार्थ्यांची ओळख पटवण्यासाठी ते मतदान कार्ड आणि वैद्यकीय प्रमाणपत्र वापरले जातात स्थानिक प्रवाशाच्या सहकार्याने पात्र झालेल्या ज्येष्ठ नागरिकांची ओळख पटवण्यास मदत होते.
वितरण शिबिरे : ALIMCO हे शिबिर आयोजित करण्यात येते म्हणजे लाभार्थ्यांना त्यांचे जे उपकरण घेण्यासाठी आमंत्रित केले जाते हे शिबिरे अशा ठिकाणी केली जातात की त्या ठिकाणी सर्व सोयी सुविधा असतील आणि जेष्ठ नागरिकांना अशा सुविधांपर्यंत मर्यादित प्रवेश असू शकतो अशा ठिकाणी पोहोचवण्याचा हेतू आहे.
उपकरणाचे सानूकुलन : प्रत्येक नागरिकांच्या वेगवेगळ्या समस्या असू शकतातALIMCO म्हणून जेथे शक्य असेल तेथे सानुकूलन प्रदान करण्यात येते. उदाहरणांमध्ये श्रवण यंत्र आणि चष्मा वापरकर्त्यांना त्यांच्या आर्थिक सामाविष्ट गरजा पूर्ण करण्यासाठी तयार केले आहेत.
पाठपुरावा आणि अभिप्राय : ह्या योजनेमध्ये लाभार्थी प्रदान केलेल्या जे काही गोष्टी आहेत त्याकरिता समाधानी असल्याचे खात्री करण्यात येते आणि कोणत्याही समस्या किंवा समायोजनाची निराकरण करण्यासाठी पाठपुरावा शिबिर आयोजित केली जात शकतात.
निधी आणि बजेट
मुख्यमंत्री वयोश्री योजने करिता निधी हा सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण मंत्रालयाच्या बजेट मधून देण्यात येतो ही योजना केंद्र सरकारची पूर्ण अनुदानित उपक्रम आहे या योजनेमध्ये ज्येष्ठ नागरिकांना सर्व गोष्टी मोफत मिळतील याची खात्री करण्यात येते लाभार्थ्याची संख्या आणि खरेदी यांच्या वितरणाच्या अंदाजावर खर्चावर आधारित बदलते तथापिवृद्ध लोकां प्रति सामाजिक जबाबदारी पार पाडण्यासाठी या योजनेसाठी पुरेसा निधी सुनिश्चित करण्यासाठी सरकार वचनबद्ध आहे.
वयोश्री योजनेचे फायदे
वयोश्री योजनेच्या उपलब्धी आणि परिणाम
वयोश्री ही योजना केव्हापासून सुरू झालेली आहे तेव्हापासून भारतातील वृद्धांच्या कल्याणासाठी महत्त्वपूर्ण योगदान देण्यात येते योजनेची उपलब्ध आपण सविस्तरपणे समोर पाहू.
- वर्धित गतिशीलता.
- सुधारित श्रवण आणि दृष्टी.
- अधिक प्रतिष्ठा आणि आत्मसन्मान.
- वाढलेला सामाजिक सहभाग.
वर्धित गतिशीलता : अनेक वृद्ध व्यक्ती आता त्यांची गतिशीलता पणे बाहेर फिरू शकतात काही गोष्टींमुळे ते म्हणजे व्हील चेअर वाकर आणि क्रेचेस यांसारख्या गोष्टींमुळे त्यांची जीवनशैली सक्रिय बनलेली आहे.
सुधारित श्रवण आणि दृष्टी : ज्येष्ठ नागरिकांना ह्या सोयीमुळे खूप फायदा झालेला आहे म्हणजे ते आता त्यांच्या कौटुंबिक आणि सामाजिक सेटिंग मध्ये अधिक पूर्ण पणे वेळ गुंतवू शकतात व श्रवण यंत्र आणि चष्मा मुळे जो त्रास होत होता तो आता कमी आहे.
अधिक प्रतिष्ठाने आत्मसन्मान : ज्या ज्येष्ठ नागरिकांना या सहाय्यक सुविधांचा उपलब्ध आहेत त्यांना आत्मसन्मान आणि त्यांचा प्रतिष्ठा वाढते काही कारण ते दैनंदिन कामांसाठी इतर कामांसाठी लावू शकतात.
वाढलेला सामाजिक सहभाग : लाभार्थ्यांना ह्या योजनेचा असा फायदा झालेला आहे की म्हणजे ते आता सामुदायिक कार्यक्रमांमध्ये अधिक सक्रियपणे सहभाग घेऊ शकतात ते म्हणजे सुधारित हालचाल श्रवण शक्ती आणि दृष्टी यामुळे व कुटुंबाशी संवाद साधू शकतात आणि एकटेपणाचा भास कमी करण्यास मदत झाली आहे.
आव्हाने आणि मर्यादा
वयोश्री योजना ही अनेक नागरिकांसाठी महत्त्वपूर्ण वरदान ठरलेली असली तरी या योजनेकरिता अधिक प्रभावी अंमलबजावणी अजून आव्हाने आहेत ते आपण पुढील प्रमाणे पाहू.
- लाभार्थ्यांची ओळख.
- जागरूकता आणि पोहोच.
- उपकरणांची गुणवत्ता.
- शाश्वतता.
लाभार्थ्यांची ओळख : या योजनेकरिता ग्रामीण भागातील आणि दुर्मन भागातील लाभार्थ्यांसाठी अचूक ओळख हे महत्त्वाचे आव्हान आहे कारण या भागांमध्ये अनेकदा वैद्यकीय सुविधा उपलब्ध असतात.
जागरूकता आणि पोहोच : या योजनेकरिता अनेक पात्र झालेले ज्येष्ठ नागरिक यांना या योजनेची कसलीही माहिती नसते विशेष करून ग्रामीण भागातील या व्यक्तींपर्यंत पोहोचण्यासाठी अधिकाधिक सरकारला प्रयत्न करण्याची गरज आहे.
उपकरणांची गुणवत्ता : ALIMCO चांगल्या गुणवत्तेची खात्री देते परंतु काही उपकरणांमध्ये आणि गुणवत्तेबद्दल अधून मधून तक्रार येत असते त्याकरिता नियमित गुणवत्ता तपासणी अत्यंत आवश्यक आहे.
शाश्वतता : निधीचा मर्यादा या योजनेची पोहोच मर्यादित करू शकते विशेषता बजेटमध्ये कपात आणि उपकरणांची मागणी वाढलेल्या वर्षांमध्ये.
भविष्यातील व्यक्ती आणि शिफारसी
वय श्री योजनाही अधिकाधिक मजबूत होण्यासाठी आणि तिचे फायदे वाढवण्यासाठी अनेक शिफारशी केलेल्या आणि सुचवल्या जातात.
- वर्धित जागरूकता कार्यक्रम
- इतर योजनांसोबत सोबत एकीकरण
- तंत्रज्ञानाचा वापर.
- नियमित फीडबॅक यंत्रणा.
- वाढत्या अर्थसंकल्पीय वाटप
वर्धित जागरूकता कार्यक्रम : वयोश्री योजने करिता जागरूकता वाढवण्यासाठी काही सरकारी संस्थांनी आणि काही खाजगी स्वयंसेवी संस्थांनी एकत्र येऊन ह्या योजनेची जागरूकता वाढवण्यासाठी जे करण्यात येईल ते सहकार्य केले पाहिजे.
इतर योजनांसोबत एकीकरण : ज्येष्ठांच्या काळजी करिता सर्वांगीण दृष्टिकोनातून कार्यक्रम म्हणजे प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना हे प्रदान करू शकतात.
तंत्रज्ञानाचा वापर : तंत्रज्ञानाचा वापर करण्याकरिता काही गोष्टी वापरू शकतात ट्रेकिंग साठी मोबाईल ॲप्लिकेशन किंवा ऑनलाइन पोर्टल विकसित केले जाऊ शकतात व साह्यांचे रेकॉर्ड हे चांगले निरीक्षण करण्यासाठी अनुमती देईल.
नियमित फीडबॅक यंत्रणा : ह्या योजने करिता नियमित फीडबॅक यंत्रणा ही अत्यंत महत्त्वाची आहे म्हणजे की लाभार्थी काही अडचण असल्यास त्यांच्याशी संपर्क साधण्याचा प्रयत्न करतील.
वाढत्या अर्थसंकल्पी वाटप : ह्या योजनेकरिता अधिक निधी वाटप केल्यामुळे सरकार अधिक या योजने करिता लाभार्थ्यांपर्यंत पोहोचू शकेल आणि ऑफर केलेल्या साह्य उपकरणांची श्रेणी वाढवे.
| योजनेचे नाव | मुख्यमंत्री वयोश्री योजना |
| कोणी सुरु केली | महाराष्ट्र सरकारने |
| हि योजना कोणा साठी आहे | वृद्ध लोकांसाठी |
| फॉर्म कसा भरायचा | ऑनलाईन |
| लाभार्थी | राज्यातील वृद्ध लोक |
| राज्य | महाराष्ट्र |
| OFFICIAL WEBSITE | मुख्यमंत्री वयोश्री योजना |
| LAKHPATI DIDI YOJANA | yojnacorner |